Beschouwing bij begroting 2022

D66
Beschouwingen 2022
8 november 2021

Voorzitter,
De afgelopen 4 jaar zijn als een rollercoaster voorbij gegaan. Wie had aan het begin van deze collegeperiode kunnen denken dat we met het coronavirus te maken zouden krijgen en hier tot de dag van vandaag wereldwijd maatregelen voor nodig zouden hebben om het de baas te zijn?
Covid-19 heeft ook positieve ontwikkelingen meegebracht. De natuur kon weer opleven. Gezinnen kregen meer tijd voor elkaar. Digitalisering heeft een nieuwe plek in de samenleving gekregen.
En nu zijn wij hier om de balans op te maken. Ik herinner mij nog hoe enthousiast het coalitieakkoord aan de raad werd gepresenteerd. Meteen gaf D66 aan dat de plannen té ambitieus waren. Er is gewerkt aan doelen die ook voor D66 na aan het hart staan. Denk aan huisvestingsplannen voor het onderwijs, samenwerking met omliggende gemeentes en meer woningbouw. Een begin is gemaakt, maar het doorpakken hapert. Voor de thema’s sociaal domein, duurzaamheid en binnenstad, zijn wij teleurgesteld.

Sociaal domein
Voorzitter, te beginnen met het Sociaal Domein. Dankzij het Masterplan Sociaal Domein heeft onze raad Masterclasses gevolgd die ons een inkijk hebben gegeven in de ingewikkelde beleidsstructuur. Sindsdien stokt de voortgang! De bedoeling was dat tijdens deze collegeperiode de oranje maatregelen besproken zouden worden. Nee, laat ik het specifieker formuleren, de raad heeft niet eens de mogelijkheid gekregen de discussie aan te gaan over wat wij in het vervolg verstek laten gaan of juist meer energie in moeten steken. Oorzaak is dat de ladder hoger is dan het bespreken van de oranje maatregelen. Het gaat niet om brandjes blussen maar om visie en strategiebepaling. De essentie van het Sociaal Domein zou moeten zijn dat wij de mindset van onze inwoners willen veranderen. Wij, D66, willen een duurzaam zorgstelsel dat uitgaat van de kwaliteit van leven van inwoners en het meedoen aan de samenleving: “Wie ben je, wat kun je en wat is voor jou belangrijk?”. We willen inzetten op wat inwoners wél kunnen. Want, voorzitter, iedere inwoner heeft wensen, behoeften en eventuele beperkingen. Maatwerk en preventie zijn nodig, wat uiteraard op korte termijn de nodige kosten met zich meebrengt. Anders tackel je geen problemen. En nee, kijk niet alleen naar het rijk als de grote boeman. We kunnen immers alleen lessen trekken door te doen wat we wel kunnen: dat is aan onszelf werken! Ga de problemen binnen het sociaal domein anders benaderen. Durf! Ga de uitdaging aan en zorg voor licht aan het einde van de tunnel. Denk niet enkel aan dit collegeperiode. Anders zullen onze inwoners aan het kortste eind trekken. Laat dat nu de reden zijn waarom wij vanaf het begin om een planning vroegen die wij nooit kregen.
Voorzitter, voor wat betreft het sociaal domein zeggen wij tegen het college: “Stop met procesvertraging en kom met een visie. Kies voor preventie. Durf te investeren om op de lange termijn de vruchten daarvan te plukken.”.

Duurzaamheid
In de krant lijkt het of Oldenzaal veel doet aan duurzaamheid. Als we goed kijken, dan valt het mateloos tegen. Toen wij in een vroeg stadium kritische vragen stelden over het tijdig betrekken van inwoners bij de RES, werd dit door raad en college nog niet gehonoreerd. Toen wij in het politiek forum spraken over zon op dak, wilde de wethouder daar ook niks van weten. Kijk nu. Het rijk verplicht gemeentes om duurzaamheid te agenderen. Om die reden werken wij samen op zowel regionaal (RES 1.0) als op NOT-niveau (energie, warmte). D66 vindt het mooi dat wij deze samenwerkingsverbanden hebben. We mogen ons echter niet achter onze partners verschuilen. En juist dat is in ons optiek deze collegeperiode wél gebeurd: doen wat moet en niet meer dan dat. Windmolens? Die komen niet bij ons te staan. Zonneparken? Daar hebben we de ruimte niet voor. We kunnen meehelpen door duurzaamheidsambtenaren aan het werk te zetten. Maar voorzitter, dan proef je toch geen enkele vorm van ambitie? Energiebesparing binnen Oldenzaal? We zien geen doelstelling of ambitie. We doen slechts ons best. We moeten toch onze inwoners overtuigen dat iedereen een steentje kan bijdragen, hoe groot of klein dat ook mag zijn? Dat begint toch ook door juist als gemeente duurzaamheid uit te dragen en te promoten? Dit gebeurt nu onvoldoende. U denkt nu vast aan de duurzaamheidscheque die is uitgegeven, maar deze komt niet vanuit het college, maar is een initiatief vanuit het rijk. Waar blijven Oldenzaalse initiatieven? Ook kleinschalige prikkels kunnen signalen afgeven richting onze inwoners. Daarom kwam D66 met de twee aangenomen moties Groene Schoolpleinen en een elektrisch laadpalenplan. Voor een duurzame inrichting van Oldenzaal komen wij nu met de motie “Stimulering actie regenton”, waarbij wij het college oproepen om: “Een regenton-actie in gang te zetten, met dien verstande dat de gemeente de aankoop van een regenton voor inwoners stimuleert door middel van een kortingsactie via lokale ondernemers.”
Voor we overgaan naar een nieuw onderwerp, willen wij van het college weten hoe de inzet van de wooncoaches beïnvloed is door corona. Bij de bespreking van de gevolgen van de corona viel dat buiten het kader.

Reserves
Voorzitter, onze reserves zijn opgeslokt. Begin 2018 hadden wij ruim 56 miljoen aan totale reserves, op 1 januari 2022 zijn wij gezakt naar minder dan 31 miljoen! Dat is ruim 25 miljoen minder! In 4 jaar tijd is nog maar 55% van de totale reserves over en daar moet het nieuwe college het maar mee doen. En deze resultaten komen niet door de corona (steun ontvangen vanuit rijk), noch door het sociaal domein (ook o.a. steun vanuit het rijk). Dit is te wijten aan teveel ambitieuze plannen uit het coalitieakkoord. Deze gaan gepaard met grote investeringen. Dit heet met een mooi woord potverteren.1
Daarnaast waren en zijn we het niet mee eens om de weerstandsratio die voorheen stond op 6,6% te verlagen naar 2%. De meerderheid in de raad stond hier wel achter. Geen wonder dat er dan aangegeven wordt dat Oldenzaal er nog ‘goed voor staat’ als we net boven die 2% uitkomen. Het is maar hoe je hier tegenaan kijkt, Voorzitter.
Dan willen we nog benoemen dat we blij zijn met onze aangenomen motie over sturen op beleidsindicatoren. De begroting is lastig te beoordelen en niet transparant, wat in lijn is met het advies van de rekenkamercommissie. We blijven het bijzonder vinden dat een budget dat nu bekend is, nog niet concreet in de begroting staat. De keuze is om de gelden uit rond gezaaide getallen te halen. Wij vinden dat als je potjes voor iets anders gebruikt, je dat ook als zodanig dient te begroten. Houd de begroting toegankelijk en transparant voor raadsleden. We hopen dat tegen het eind van een volgend collegeperiode goede stappen voorwaarts zijn gezet m.b.t. de beleidsindicatoren.

Oldenzaal Promotie
D66 was aan het begin van deze collegeperiode zeer kritisch over de begrootte kosten voor de binnenstad en Oldenzaal Promotie. Wij wilden toen niet dat zoveel geld uit de algemene reserve werd weggepompt. De meerderheid van de raad stond achter de begroting. Maar wat merken we vandaag op? We zien dat Oldenzaal Promotie een positieve bijdrage levert en verschillende stakeholders bij elkaar brengt. Er is een spirit aanwezig om samen aan het werk te gaan. Juist nu Oldenzaal Promotie de eerste zichtbare stappen zet, gaat het college het budget vanaf 2022 afbouwen. Wij begrijpen dit niet. Of je voert een plan uit en zorgt voor een budget zolang dat echt nodig is, of je stopt bij het begin. Want als wij minderen, dan mindert ook de interesse en gewenste uitvoering. Dan haal je je doel niet. En heb je onnodig belastinggeld van inwoners uitgegeven. Dat is wat D66 betreft zonde en ontoelaatbaar. Wie A zegt, moet ook voet bij stuk houden. Oldenzaal Promotie is er niet voor 4 jaar. Wij willen de ondernemers niet pamperen, want ze betalen nu ook mee en blijven dit doen als de gemeente besluit minder geld bij te dragen. Daarom komen wij met het volgende amendement. We willen in het besluit toevoegen: “Bij aanvullend/nieuw beleid in 2022 een budget op te nemen van € 150.000,= ten behoeve van stadspromotie en geen kortingen te laten plaatsvinden voor de jaren 2022 t/m 2024.”

Participatie
Voorzitter, deze collegeperiode kwam meer aandacht voor participatie. Raad en college hebben de participatieroute omarmd. Inwoners worden vaker en eerder betrokken bij beleid. Met WUP op de Thij en Jufferbeek Noord als voorbeeld kunnen we ook zeggen dat tijd en verwachtingsmanagement heuse toverwoorden zijn. Laten we onze aanpak voortzetten en finetunen, want we zijn er nog niet. Te beginnen met de RES.
Daarnaast zijn wij blij dat het college eindelijk meebeweegt in het online streamen van forumvergaderingen. Zo blijven wij toegankelijk en transparant richting onze inwoners. Wij horen graag van het college wanneer de live-stream voor alle forums beschikbaar wordt.

Tot slot
Het nieuw en duurzame gebouw van de Nutsschool is fijn voor leerlingen, docenten en de buurt. De aanpak rondom de dienstverlening loopt goed. Er wordt over alles nagedacht; van flexibiliteit, doorloop, aanbod richting inwoners, vraag vanuit inwoners, digitalisering, tot privacy en beveiliging. Tevens zijn wij content over de ondersteuning van onze cultuursector. Daarnaast geven we het college mee om meer woningen te bouwen en meer mogelijkheden te bieden voor verschillende woonsoorten als hofjes, woonwagens en tiny houses.
Ik eindig mijn betoog met een passen quote van Nelson Mandela: een visie zonder actie blijft een droom, met actie zonder visie blijf je in de waan van de dag. Een visie met een gedegen plan en uitvoering verandert de wereld.